Bekkenfysiotherapie is een specialisatie binnen de fysiotherapie. Een geregistreerde bekkenfysiotherapeut richt zich op het behandelen en/of voorkomen van klachten binnen het gehele buik-, bekken- en lage ruggebied bij vrouwen, mannen en kinderen.
In het bekken bij de vrouw liggen een aantal organen als de blaas, de baarmoeder en de darmen. Bij de man de blaas, de prostaat en de darmen. Verder vormt het een complex geheel met bloedvaten, lymfevaten, spieren, banden etc.
De bekkenbodem is een spierlaag onder in het bekken, die de buikorganen (zoals baarmoeder, blaas, urinebuis, vagina, darmen, prostaat) draagt. Zij zorgt voor het openen en sluiten van de bekkenuitgang en draagt bij aan de stabiliteit van het bekken. De bekkenbodemspieren werken nauw samen met de buik- en rugspieren. Zij hebben een belangrijke functie in het dagelijks bewegen en bij het voorkomen van rug- en bekkenpijn.
Het bekken, de gewrichtsbanden, de bekkenbodem en de bekkenorganen beïnvloeden elkaar wederzijds. Een klacht in het bekken leidt zo snel tot een klacht in de bekkenbodem en omgekeerd.
Met welke problemen kun je bij de bekkenfysiotherapeut terecht?
Problemen in en rondom het bekken komen veelvuldig voor en zijn zeer verschillend van aard.
Een aantal klachten welke zich vaak voordoen en welke goed behandeld kunnen worden door een bekkenfysiotherapeut zijn:
- ongewild verlies van urine en/of ontlasting
- een niet te onderdrukken aandrang om te plassen of te ontlasten. Of veel te vaak naar het toilet moeten.
- moeizaam kunnen plassen of ontlasting moeizaam kwijt kunnen raken.
- zwaar, drukkend gevoel in de onderbuik en/of balgevoel in vagina of anus. De gevolgen van verzakkingen van blaas, urinebuis, baarmoeder of darmen.
- pijn in de onderbuik, in de bekkenbodem, en rond de anus of de geslachtsdelen.
- bekkenpijn en lage rugklachten in de periode rond zwangerschap en bevalling
- problemen bij het vrijen, die samen kunnen hangen met de bekkenbodem.
- begeleiding voor en na operaties in buik- en bekkengebied.
De problemen ontstaan soms uit onwetendheid of door een verkeerde manier van plassen of ontlasten. Soms bijvoorbeeld na een blaasontstekingen of na een buik- of prostaatoperatie of een andere ingreep in het bekkengebied. Of zij worden veroorzaakt door bestraling, menopauze, spierzwakte/slecht functioneren van de bekkenbodem óf zij hangen samen met een zwangerschap en/of bevalling.
De behandeling
De behandeling van de bekkenfysiotherapeut vindt doorgaans plaats op verwijzing van de huisarts of specialist (bijvoorbeeld de uroloog, gynaecoloog, seksuoloog of revalidatiearts, of op advies van een verloskundige of incontinentieverpleegkundige).
Voordat overgegaan wordt op behandeling zal de bekkenfysiotherapeut aan de hand van een uitgebreide vragenlijst uw klachten nauwkeurig in kaart brengen. Daarna zal er een onderzoek plaatsvinden van de lage rug, het bekken en het buikgebied.
Tevens kán er een inwendig onderzoek gedaan worden om de spierkracht van de bekkenbodem goed te kunnen beoordelen en om zodoende eventuele verzakkingen van blaas, baarmoeder of darmen te kunnen vaststellen.
Speciale opleiding
Dit is waarschijnlijk heel anders dan u van een ‘gewone’ fysiotherapeut gewend bent. Een geregistreerde bekkenfysiotherapeut is speciaal opgeleid om een inwendig onderzoek te doen. Niet een onderzoek zoals de gynaecoloog of uroloog dat doet maar een inwendig onderzoek dat erop gericht is het functioneren van het bekken, de bekkenbanden en de bekkenbodem helder te maken.
Wanneer u bezwaar heeft tegen dit onderzoek kunt u dit kenbaar maken en zal de bekkenfysiotherapeut met u zoeken naar andere (voor u minder belastende) mogelijkheden uw bekken en bekkenbodem te onderzoeken. Als de bekkenfysiotherapeut uw klachten en het werken van uw bekkenbodemspieren goed in kaart heeft gebracht, zal zij een speciaal op uw klachten gericht trainingsschema of behandelschema opstellen.
Herstel van de bekkenbodem
Dit behandelplan wordt afgestemd op uw specifieke klachten. Zo wordt duidelijk wat u van de bekkenfysiotherapeut kunt verwachten maar ook wat zij van u verwacht. Samen kunt u dan werken aan het herstel van uw bekkenbodem en het verminderen van uw klachten.
Zo zijn er mensen bij wie de kracht van de bekkenbodemspieren moet toenemen terwijl andere mensen deze spieren juist moeten leren ontspannen. Er wordt ook gekeken hoe u uw nieuw geleerde vaardigheden kunt inpassen in uw dagelijks leven. Ook aan het toiletgedrag zal veel aandacht worden gegeven.
Het behandelplan
In het behandelplan zullen vaak de volgende aspecten terugkomen:
- voorlichting over de ligging en de functie van de organen in het bekken en inzicht geven in het functioneren van de bekkenbodem en van het bekken in het geheel.
- het leren aanspannen en ontspannen van de bekkenbodem- en andere spieren rond het bekken zodat deze in harmonie met elkaar kunnen samenwerken, eventueel met behulp van myofeedback of oefenballon.
- het inpassen van deze vaardigheden in uw dagelijkse leven.
- toiletgedrag/toilethouding.
In sommige gevallen kan de bekkenfysiotherapie ondersteund worden door elektrotherapie. Er zijn verschillende vormen van elektrotherapie. Bekkenfysiotherapeuten gebruiken het onder andere bij mensen met erg weinig kracht in hun bekkenbodemspieren en bij mensen met onbeheersbare of moeilijk beheersbare plasdrang.
Ook kunnen door de bekkenfysiotherapeut hulpmiddelen worden geadviseerd. Een hulpmiddel is bijvoorbeeld een anale tampon om ontlastingsverlies tegen te gaan of een bekkenband ter ondersteuning van ADL activiteiten in de zwangerschap.
Sociale problemen
Klachten in het bekkengebied zijn lastig en roepen snel schaamtegevoelens op. Er wordt niet gemakkelijk over gesproken. Daardoor leidt het snel tot sociale problemen of zelfs tot isolement. Als je het gevoel hebt dat je ‘ruikt’ of ‘stinkt’ durf je niet op visite te gaan of te sporten of samen met iemand een hobby te hebben.
Weet dat heel veel mensen hier last van hebben en dat het erg belangrijk is om goede begeleiding en materialen te hebben als dat nodig is. Dus deskundige hulp! Aan heel veel klachten is veel te doen. De bekkenfysiotherapeut is erin geschoold om met deze problematiek professioneel om te gaan. Aarzel niet om hulp te vragen als het nodig is.
Een klein druppeltje urineverlies kan al vergaande gevolgen hebben waardoor de kwaliteit van leven echt slechter wordt. Heel vaak is dat niet nodig als op tijd deskundige hulp wordt gezocht. De bekkenfysiotherapeut zoekt graag samen met u naar de juiste oplossing.
